Prachtig en verrassend klassiek concert, Cello Octet Amsterdam in Agatha kerk

@Lies van Dinther

De Agatha kerk was op zondag 16 december het podium voor grote
hedendaagse kunst. Stichting Classic Concerts had groots uitgepakt en Cello
Octet Amsterdam uitgenodigd met modern klassiek. Dat vroeg wel wat van het
publiek, maar dat kon ook. Er werd actief geluisterd, al waren sommigen eerst
verbaasd, maar zelfs die mensen raakten geïntrigeerd.

Bij aanvang was het best raar de cellisten met hun cello’s binnen te zien lopen. Er leek
geen einde aan de rij te komen. Acht cellisten tegelijk zien is heel ongewoon, zelfs als je
het verwacht. En dan de klank! Het octet, dat in een halve cirkel was gaan zitten, begon
met Philip Glass met alle cello’s in één warme, doordringende toon. Glass staat bekend
om zijn repeterende stijl, die ook wel Minimal Music genoemd wordt. De melodie van een
paar noten werd tweestemmig en later meerstemmig. Het was spannende, een beetje
filmische muziek. Elke cellist speelde die spanning met steeds meer passie, tot de solo
van de eerste cellist met ijle stem de spanning brak en liet uiteenvallen in een
achtstemmige kakofonie van iets als een drukke stationshal.

Het octet speelde ook muziek van de Syrische klarinettist Kinan Azmeh, die geïnspireerd
was door zijn vele vliegreizen en culturen die hij aandeed. ‘Vol de Nuit’ oftewel
nachtvlucht, liet bij de luisteraar de fantasie de vrije loop. Je hoorde de gejaagdheid van
het reizen, de turbulentie en het vallen van de nacht. En toen zongen de cellisten ineens
mee, waardoor de tonen die ze speelden vleugels kregen.

Na de pauze speelde het octet een stuk van Arvo Pärt gebaseerd op teksten van een
Russische monnik. De muzikale zinnen werden gezamenlijk heel strak gespeeld. Het was
fascinerend hoe de melodie met meer stemmen zo één was. Wijsheden werden met
kracht en emotie gebracht door de acht. En toen zachter met een hoge boventoon erbij
stierf de stem weg. Mooi!

Van Christiaan Verbeek speelden ze ‘Aan het grensland’, gecomponeerd op het
gelijknamige gedicht van Rutger Kopland, het prachtige gedicht over het naderende
einde. Het stuk leefde. Soms zwaar, soms scherp. Maar steeds met een harteklop op de
cello. Tot het niet meer klopte. Dat ráákte.

Voor de Cello Biënnale vorige maand in Amsterdam heeft Giovanni Sollima een stuk
gecomponeerd voor het Cello Octet dat gaat over het scrollen op internet. En hier was de
variatie van het geluid van de cello wel heel experimenteel. Aan de snaren trekkend en
krassend, en hier en daar romantische cellomuziek, en dan weer slaand en kloppend op
de cello’s, alles kon. Het ritme pakte en joeg. De cellisten speelden tegen elkaar, wat
uiteindelijk resulteerde in uitdagend geroep heen en weer.

De bewerking voor octet van ‘Hanging D’ van Joep Beving is het beroemdste stuk van het
octet. De noot D hing inderdaad door het hele stuk en de cello’s gingen los. De melodie
van maar een paar tonen was je reinste ‘trance’, populaire dancemuziek voor jongeren.
Wordt het daarom zoveel gestreamd? Het publiek in de Agathakerk was in ieder geval
ook gegrepen. Wow!

Experimentele jazz-legende Theo Loevendie schreef 20 jaar geleden twee mediterraanse
dansen voor dit octet en dat overtrof zo mogelijk de rest nog. In ‘Zeybek’ hoorde je
vooral gekke geluiden. en af en toe nog en jazzy cello. Ook hierin leek een strijd te zitten
waarin de eerste cello met prachtige melodie de rest maande tot kalmte en
gehoorzaamheid. Spannend.

‘Iberica’ was een sterk verhaal met een mooie lage, volle inzet van de celloklank, maar
gaf al gauw gekke ritmische fabrieksgeluiden. De melodie was steeds cello-romantisch,
maar duurde elke keer pesterig kort. Ook een uitdagend en spannend stuk.
Er gebeurde veel, er was veel te horen. Wat zijn deze cellisten goed op elkaar
ingespeeld, en wat zijn ze zeker van hun zaak. Ze weten echt wat ze doen! Het Cello
Octet heeft klassiek Zandvoort een groot cadeau gegeven met dit overdonderende
concert!